„Zabójstwo Herakliusz Pronobisa” to bardzo wczesna i chyba jedna z najmniej znanych powieści jakie wyszły spod pióra Zbigniewa Nienackiego. Nigdy nie ukazała się w jednolitej formie książkowej, drukowano ją tylko w odcinkach na łamach Odgłosów w 1958 roku.
Po śmierci autora, wydawnictwo Warmia postanowiło dokonać przeróbek w oryginalnym tekście, uwspółcześnić realia i usamochodzikowić fabułę, tak by zmienioną powieść dało się włączyć do serii „Pan Samochodzik”. Zadania podjął się Jerzy Ignaciuk vel Szumski, olsztyński pisarz, dobry znajomy Nienackiego i zmieniona powieść ukazała się pod nowym tytułem „Pan Samochodzik i Testament rycerza Jędrzeja”. Efekt tej pracy jest moim zdaniem koszmarny. Przeniesienia akcji z przełomu lat 1951/52 do współczesności lat 90-tych XX wieku dokonano w sposób mechaniczny, niechlujny, niekonsekwentny, nie dbając o odpowiednią korektę warstwy językowej i kulturowej. Wprowadzono też bezsensowne wątki i postacie (np. harcerzy) typowe dla cyklu Nienackiego. Nadużyciem i szczytem złego smaku jest fakt, że powieść sygnowana jest nazwiskiem Zbigniewa Nienackiego, bez dodatkowych informacji na temat dużych i istotnych zmian w pierwotnym tekście.
Dlaczego akurat teraz o tym piszę? Czytamy właśnie z Milady oryginalny, drukowany w Odgłosach tekst „Zabójstwa HP” i wkrótce zamierzamy podzielić się wrażeniami. Dla mnie jest to drugie czytanie tej książki, ale od pierwszej lektury zdążyło upłynąć już ładnych parę lat.
Zabójstwo Herakliusz Pronobisa - powieść miejscami nieporadna i absurdalna, ale z niewątpliwym urokiem. Ściągnąłem sobie kiedyś wszystkie gazetowe odcinki i przeczytałem z prawdziwą przyjemnością, bo jest w niej sporo elementów zapowiadających przygody Pana Samochodzika. W kwestii przeróbki mogę się zgodzić w ciemno, nie udźwignąłem próby przebrnięcia przez Testament rycerza Jędrzeja odpadając już chyba dwóch rozdziałach.
Mialdy, a czy można gdzieś w całości przeczytać sztukę którą swego czasu wystawialiśmy w Rozajnach?
„Sztuki teatralne” Nienackiego wydane przez wydawnictwo „Rzecz kultowa” były swego czasu bez problemu dostępne na Allegro. A pytasz o sztukę „Nekropolis”. Jak chcesz Milady może Ci podesłać ją mailem. Ale polecam kupić i przeczytać wszystkie.
BTW w wolnej chwili założę wątek na temat sztuk teatralnych Nienackiego.
BTW w wolnej chwili założę wątek na temat sztuk teatralnych Nienackiego.
No chyba że Nietajenko zrobi to wcześniej, wszak Nietajenko bardzo lubi sztuki Nienackiego. Może ucieszy fakt, że te wydrukowane to nie jedyne, które wyszły spod pióra Nienackiego. Sam oglądałem dwie.
Cała naprzód ku nowej przygodzie!
Taka gratka nie zdarza się co dzień
Niech piecuchy zostaną na brzegu
My odpocząć możemy i w biegu!
Cóż, tym razem „Zabójstwo Herakliusza Pronobisa” podobało mi się znacznie mniej niż wcześniej. Jest to powieść o bardzo niespójnej konstrukcji, chaotyczna, nierówna, miejscami nieporadna, gubią się w niej wątki, a czasem i logika wydarzeń. Tytułowe zabójstwo to tak naprawdę pretekst do zupełnie innych poszukiwań.
Powieść ma lepsze i słabsze momenty, stanowi zlepek trzech bloków o nieco odmiennym charakterze i jak na mój gust zbyt luźno ze sobą powiązanych. Najciekawszy jest rozdział rozgrywający się w pałacu w Borowie zajmujący mniej więcej połowę objętości książki. Intryga przypomina tu trochę to co Nienacki oferuje nam później w „Niesamowitym dworze” (z cyklu Pan Samochodzik), ale opowiada o tym w stylu klasycznych kryminałów Agathy Christie. Mamy przestępstwo i zamknięty krąg podejrzanych, wiadomo, że winnym jest jeden z gości przebywających w pałacu, pytanie tylko kto? Sytuacja, w której wszyscy są podejrzani rodzi szereg groteskowych sytuacji, dialogów i spostrzeżeń.
W książce jest też kilka smaczków z epoki wykpiwających doktrynę socrealizmu w literaturze i estetykę obyczajowości tamtych czasów (początku lat 50-tych XX wieku). Zebrania kolektywu, zgłaszanie samokrytyki, demaskowanie i piętnowanie obcych klasowo twórców i dzieł. Wszystko to pokazane z dystansem w dość groteskowej formie.
Mamy też sporo anegdot i aforyzmów. Jedne mądre, inne tylko zabawne, oceńcie sami:
Przysłowie powiada: mądry głupiemu ustąpi. Ale jak tak ciągle mądrzy będą głupcom ustępować, to głupcy zaczną o wszystkim decydować i wówczas nastąpią zupełnie złe czasy.
Prawdziwa mądrość polega na tym, aby umieć żyć między głupcami.
Kobiety są tak próżne i łatwowierne, że najbrzydsza nie zdziwiła by się gdybyś jej powiedział, że jest piękna jak Wenus.
Godności i urzędy są wielkim ciężarem. Dlatego niekiedy kładą je na osłów.
Trzeba się czołgać, żeby dojść do czegoś. Ze zwierząt tylko dwa i to czołgające się mają własny domek, żółw i ślimak.
Generalnie „Zabójstwo HP” to powieść niedopracowana, co dostrzegał chyba i sam autor, ponieważ nigdy nie zyskała edycji książkowej. Podobnie jak kilka innych swoich wczesnych powieści, Nienacki potraktował ją jako bank pomysłów do wykorzystania w innych swoich przedsięwzięciach literackich. Wspomniany już „Niesamowity dwór” jest bez wątpienia krewnym w linii prostej „Zabójstwa”, ale echa niektórych scen i postaci występujących w tej książce uważny czytelnik odnajdzie również w innych samochodzikach.
Bo to pewnie było pisane tak, jak się kiedyś pisało powieści gazetowe, z odcinka na odcinek, pod presją terminu i ponagleń z redakcji.
Pan Samochodzik i Testament rycerza Jędrzeja”. Efekt tej pracy jest moim zdaniem koszmarny.
I tu się zgodzę. Nie przebrnęłam przez to bez wstrętu.
Ale Zabójstwo HP chętnie bym przeczytała dla sprawdzenia różnic.
Bo to pewnie było pisane tak, jak się kiedyś pisało powieści gazetowe, z odcinka na odcinek, pod presją terminu i ponagleń z redakcji.
Chyba tak. W każdym razie, nawet bez „ulepszeń” Szumskiego odstaje to warsztatowo od innych powieści Nienackiego.
Przeczytaj, przeczytaj Aldona. Skoro smakowałaś już „Rycerza Jędrzeja” to masz przynajmniej gwarancję, że będzie znacznie lepiej.
Jak trzeba to dysponuję egzemplarzem ZHP w komórce. Mogę udostępnić przy najbliższej okazji lub mailem.
Cała naprzód ku nowej przygodzie!
Taka gratka nie zdarza się co dzień
Niech piecuchy zostaną na brzegu
My odpocząć możemy i w biegu!
Mogę udostępnić
Poproszę.
Poproszę.
A nie fajniej byłoby Ci poczytać w oryginale z ,,Odgłosów,,?
Numery od 1 do 22 z roku 1958:
Z tym, że #10 jest bez odcinka powieści.
I dla zachęty 😀 fragment ze sceną alkowianą (tak mnie ujął przy lekturze, że aż go sobie wynotowałem):
Powitała mnie w szlafroczku koloru żółtawego.
– Ach, Tomku! – zawołała, a głos jej lekko drżał. – Czytam o teorii „szklanki wody”. To straszna, okropna teoria. Pomyśl: przespać się z mężczyzną, to tyle samo, co wypić szklankę wody? Jakież to niemoralne, ohydne, aż dreszcz mnie przenika na samo wyobrażenie o czymś takim… Co o tym sądzisz?
Wzruszyłem ramionami.
– Nie wiem nic o tej sprawie. Mało pijam wody. Wolę herbatę. Mocną.
Podeszła do mnie blisko, bliziutko, przewracała kartki książki jakby szukając odpowiedniego cytatu. Chyba nawet nie zauważyła, że szlafrok rozsunął się, obnażając jej nogę.
- Autor tej książki – powiedziałem patrząc na udo „Mniszki” – był już człowiekiem starym, gdy zwalczał teorię „szklanki wody”…
Z trzaskiem zamknęła książkę.
– Tak nie wolno mówić. On jest zawsze młody. A ty jesteś zepsuty…
Zauważyła, gdzie biegnie mój wzrok. I czym prędzej zakryła nogę szlafrokiem.
Usiadła mi na kolanach. Objęła mnie za szyję. Zanurzyłem twarz w jej obszernym dekolcie. Przytuliła się do mnie, a wówczas piersi wypłynęły jej na wierzch jak dwie białe fasole.
– A ty… nie chciałbyś się ożenić? – zapytała całując mnie w usta.
Mruknąłem coś niewyraźnie.
Odepchnęła mnie, zerwała się i poczęła biegać dookoła stołu, a poły szlafroka fruwały jak skrzydła. Miała wysoki i bardzo wypukły kuperek, który czynił ją podobną do osy.
– Podły! Podły!
wówczas piersi wypłynęły jej na wierzch jak dwie białe fasole
W życiu by mi nie przyszło do głowy takie porównanie 😉
Ciekawym tylko, czy chodziło o fasolę łuskaną czy w strąkach 🤣
Białe, czyli to już bez strąków.
Białe, czyli to już bez strąków.
Tak?
A to proszę:
https://allegro.pl/oferta/fasola-szparagowa-karlowa-mamutina-7112291177
Chyba twój komputer przekłamuje kolory 😀 Pod zdjęciami jest przecież nawet w opisie:
Strąki jasnożółte z niewielkimi fioletowymi przebarwieniami o delikatnej konsystencji i wyszukanym smaku – doskonałe do bezpośredniego spożycia i na domowe przetwory. Zbiór wielokrotny; wysoka odporność na choroby.
Po śmierci autora, wydawnictwo Warmia postanowiło dokonać przeróbek w oryginalnym tekście, uwspółcześnić realia i usamochodzikowić fabułę,
Kompletnie tego nie rozumiem. Mieli gotowy tekst i w zasadzie wystarczyło go mądrze przeredagować i wypuścić jako kryminał. Jestem świeżo po lekturze Zabójstwa Herakliusza Pronobisa. Początkowe rozdziały bardzo mnie ciekawiły, później wszystko zaczęło się rozłazić. Podczas czytania miałam wrażenie jakbym przechodziła z jednej książki do drugiej. Np. część o klasztorze i Czarnej Milady, następnie część o pałacu w Borowie (czyli Nieborowie:)). Później główny bohater znika gdzieś za granicą. Pomieszanie z poplątaniem.
W całości widać oczywiście, że Nienacki jakby wypróbowuje różne wątki. Elementy fabuły zawarte w ZHP pojawiają się później w jego twórczości, ale o tym napiszę kiedy indziej. Polecam do zapoznania się z treścią choć przymrużyłabym oko na niespójność warsztatu - być może wynika ona z tego, iż ZHP drukowane było w odcinkach.
W domu obiad smakuje najlepiej i jest najtańszy.
Zbigniew Nienacki "Raz w roku w Skiroławkach"
Chyba warto pomyśleć nad doprecyzowaniem tytułów niektórych wątków, tzn. wprowadzić zasadę, że jeśli tytuł nie jest jasny to dajemy podtytuł. Na przykład "Tajemnice alkowy czyli książki i wątki erotyczne".
Chyba warto pomyśleć nad doprecyzowaniem tytułów niektórych wątków, tzn. wprowadzić zasadę, że jeśli tytuł nie jest jasny to dajemy podtytuł. Na przykład "Tajemnice alkowy czyli książki i wątki erotyczne".
Przywróciłem posty do pierwotnego wątku. W tej sytuacji, dodatkowe wyjaśnienia Wowaxa i post z uwagą Hebiusa dotyczące przeniesienia, jako nieaktualne, zostały usunięte. Howgh:)
Ostatni Post: Pan Samochodzik i Templariusze (Netflix) Najnowszy użytkownik:: Ploosh Ostatnie posty Posty nieprzeczytane
