Jako rzekłem w tytule, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu uważam za miejsce wspaniałe. Przed wizytą spodziewałem się nudnej wystawy z gablotkami, przykurzonymi eksponatami bez wyrazu i przeslania. Bardziej się pomylić nie mogłem. Muzeum jest cudowne, wprowadza wizytującego w świat historii, prowadzi go przez wszystkie epoki regionu tak, że da się ich niemal dotknąć, pomacać. Muzeum wykorzystuje pośrednio i bezpośrednio fakt zniszczeń wojennych i niemal kompletnego zrównania z ziemią elbląskiej starówki. Dzięki temu można było przeprowadzić w tym miejscu wykopaliska archeologiczne na szeroką skalę i pozyskać ogrom materiału historycznego. Według mnie najbardziej sugestywną częścią muzeum to spacer (dosłownie) brukiem ulic Elbląga, wśród zgliszcz wojennych, stosów cegieł i spalonych budynków. Nienachalnie umieszczone podświetlone bloki sześcienne prezentują w okienkach znaleziska począwszy od wieku XIII, czyli czasów powstania miasta do współczesności. Półmrok i wspaniale podświetlona ekspozycja czynią niepowtarzalny klimat. No i ten ogrom przedmiotów robi wrażenie. Dla porównania olsztyńskie muzeum prezentuje trzy ceramiczne fajeczki, muzeum w Elblągu setki!
Ale muzeum to nie tylko historyczna wycieczka po Elblągu. To także bardzo bogaty zbiór starożytności, precjozów z brązu, srebra i złota sprzed 2 – 3 tysięcy lat. To naprawdę robi wrażenie. A wrażenie jest tym większe, że precyzja wykonania przedmiotów potrafi zdumiewać. Ja byłem oczarowany w tym stopniu, że ciężko mnie było stamtąd wyciągnąć.
No i jest oczywiście legendarne Truso. W czasach wikińskich jedno z dwóch, obok Wolina, ówczesnych centrów handlu w naszym regionie. Odkrywcą Truso był dr Marek Jagodziński, którego miałem sposobność poznać i wyłudzić autograf. Z mojej wiedzy w odkryciu niebagatelną rolę odegrali detektoryści, co niestety staje się w obecnych czasach bardzo niewygodnym faktem dla archeologów. No cóż – polityka. Truso to osobny i równie bogaty rozdział muzeum. Bogactwo znalezisk i sposób ich prezentacji również zachwyca. W centralnym punkcie wystawy Truso stoi zainscenizowana łódź wikińska. Na niej prezentowane są znaleziska, również na beczkach. Tego się nie da opisać, to trzeba zobaczyć samemu.
A tak o muzeum pisze na stronie internetowej ono samo (https://muzeum.elblag.pl/):
Najbogatszy w Polsce zbiór zabytków archeologicznych pochodzących z 30-letnich badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie Starego Miasta w Elblągu, dzięki którym poznano układ urbanistyczny miasta, formy zabudowy murowanej i drewnianej, ale również uzyskano dokładne informacje o funkcjonujących w Elblągu gałęziach wytwórczości czy prowadzonej przez elblążan wymianie handlowej. Olbrzymi zbiór zabytków z gliny, skór, szkła, metalu i drewna daje barwny obraz kultury materialnej miasta, ukazuje poziom życia jego mieszkańców oraz obrazuje życie codzienne elblążan od XIII do pocz. XX w. Większość odkrytych przez elbląskich archeologów zabytków znaleziono w latrynach, które są prawdziwymi skarbnicami dla badaczy. Tutaj do naszych czasów przetrwały instrumenty muzyczne, znaki pielgrzymie, tabliczki woskowe czy zabawki dziecięce, niezwykle cenne źródła wiedzy o dawnym Elblągu.Zbiór zabytków archeologicznych związanych z działalnością osady Truso, pozyskanych w wyniku badań prowadzonych przez Muzeum w miejscowości Janów Pomorski. Do lat 80-tych XXw. osada znana była tylko z przekazu Wulfstana, wysłannika angielskiego króla Alfreda Wielkiego, który ok. roku 890 odbył podróż morską miedzy duńskim Hedeby, a rejonem ujścia Wisły. Osada założona była bezpośrednio nad brzegiem jeziora Drużno, zajmującej obszar ok. 15 hektarów, a zamieszkiwała ją ludność w głównej mierze skandynawska i pruska. Kolekcja zabytków ukazuje przeróżne aspekty życia mieszkańców Truso, od rzemiosł (złotnictwo, szklarstwo, bursztyniarstwo, kowalstwo, rogowiarstwo) przez przedmioty związane z życiem codziennym (np. noże żelazne, grzebienie rogowe czy kościane łyżwy) po dowody dalekosiężnego handlu (monety, ciężarki wagowe). Obecnie ośrodki takie jak Truso, naukowcy określają mianem ośrodka wczesnomiejskiego, miejsca tego typu funkcjonowały w basenie Morza Bałtyckiego w okresie między 700, a 1100 rokiem n.e.Zabytki związane z tajemniczym ludem Gotów, które pochodzą głównie z cmentarzysk odkrytych na terenie naszego miasta oraz na Wysoczyźnie Elbląskiej. Goci to lud pochodzenia germańskiego, który przybył w rejon ujścia Wisły w pierwszym wieku naszej ery i tutaj kontrolował ostatnią, najważniejszą częścią Szlaku Bursztynowego mając ogromny wpływ na jego funkcjonowanie. Dzięki handlowi bursztynem posiadali bliskie kontakty ze światem śródziemnomorskim (Cesarstwo Rzymskie). Goci wraz z Gepidami zapoczątkowali ogromną falę zmian, których efektem jest współczesna Europa.
Zabytki i dokumenty związane z historią miasta Elbląga, dokumenty lokacyjne miasta, pieczęcie, bogaty zbiór monet i rycin, które pozwalają dowiedzieć się, kto założył miasto, jak rozwijała się jego zabudowa, którzy królowie odwiedzali nasze miasto i przede wszystkim jak zawiłe były losy Elbląga i jego mieszkańców na przestrzeni wieków.
Przepiękne eksponaty obrazujące mistrzowski poziom rzemiosła elbląskiego w XVII – XVIII w (meble, ceramika, przedmioty z cyny i srebra). Zabytki pochodzą głównie z kolekcji Muzeum w Elblągu, a jedynie w niewielkim stopniu są uzupełnione obiektami pochodzącymi z innych zbiorów. Wysoka jakość ich wykonania oraz doskonałe zdobnictwo świadczą o gustach mieszczan oraz o możliwościach i wysokich umiejętnościach rzemieślników elbląskich.
Jedna z największych w Europie kolekcja ceramiki kadyńskiej, pochodząca ze zbiorów elbląskiego kolekcjonera Edwarda Parzycha, na którą składają się przepiękne przedmioty z terakoty, majoliki, kamionki oraz ceramika budowlana. Wybrane naczynia, rzeźba figuralna, płaskorzeźby i przedmioty codziennego użytku są charakterystyczne dla różnych nurtów i okresów Wytwórni Majoliki w Kadynach, której okres działalności przypada na lata 1905 – 1945.
Eksponaty etnograficzne – pamiątki po dawnych mieszkańcach Żuław i Wysoczyzny Elbląskiej w postaci mebli, sprzętów, przyborów kuchennych, naczyń, które występowały w wiejskim domu na obszarze Żuław przed II wojną światową (najstarsze obiekty pochodzą z poł. XVIII w, większość z końca XIX w).
A tu sobie możemy o starożytnościach, muzeach i wystawiennictwie podyskutować, o TUTAJ.